ความหมาย จุลชีพและไวรัส และ การค้นพบDNAไวรัสในจุลชีพโบราณ "แอสการ์ด อาร์เคีย" คาดอยู่เบื้องหลังวิวัฒนาการสิ่งมีชีวิตที่ซับซ้อน
ความหมาย จุลชีพและไวรัส และ การค้นพบDNAไวรัสในจุลชีพโบราณ "แอสการ์ด อาร์เคีย" คาดอยู่เบื้องหลังวิวัฒนาการสิ่งมีชีวิตที่ซับซ้อน
เรามาทำความเข้าใจคำว่าจุลชีพก่อน
จุลชีพก่อโรค
เชื้อก่อโรค (อังกฤษ: pathogen) โดยทั่วไปหมายถึงเชื้อที่ทำให้เกิดโรคติดเชื้อ เช่น ไวรัส แบคทีเรีย พรีออน เชื้อรา หรือจุลชีพอื่น ๆ แต่เดิมคำว่า pathogen หมายถึงสิ่งที่ทำให้เกิดโรค อาจเป็นเชื้อหรือไม่ใช่เชื้อก็ได้ แต่ปัจจุบันนิยมใช้ในความหมายถึงเชื้อที่ทำให้เกิดโรคมากกว่า...
บทความเพิ่มเติม
พบดีเอ็นเอไวรัสในจุลชีพโบราณ "แอสการ์ด อาร์เคีย" คาดอยู่เบื้องหลังวิวัฒนาการสิ่งมีชีวิตที่ซับซ้อน
อาร์เคียเติบโตอยู่โดยรอบบ่อน้ำพุร้อน Grand Prismatic Spring ที่อุทยานแห่งชาติเยลโลว์สโตนของสหรัฐฯ
ทีมนักจุลชีววิทยานานาชาติหลายคณะ เผยแพร่รายงานวิจัย 3 ฉบับ ในวารสาร Nature Microbiology เกี่ยวกับการค้นพบและศึกษาร่องรอยดีเอ็นเอของไวรัสใน "แอสการ์ด อาร์เคีย" (Asgard archaea) จุลชีพโบราณจำพวกหนึ่งที่มีชื่อเหมือนทวยเทพในตำนานปรัมปราของวัฒนธรรมนอร์ส (Norse)
นักจุลชีววิทยากลุ่มนี้คาดว่า การที่แอสการ์ด อาร์เคีย ติดเชื้อไวรัสบางชนิดจากยุคดึกดำบรรพ์ ได้ส่งผลให้มันมีวิวัฒนาการซึ่งนำไปสู่กำเนิดของสิ่งมีชีวิตหลายเซลล์ที่ซับซ้อนขึ้น รวมถึงเชื้อรา พืช สัตว์ และมนุษย์ด้วย
มีการตรวจสอบหาร่องรอยของดีเอ็นเอไวรัสดังกล่าว จากตัวอย่างของแอสการ์ด อาร์เคีย ที่เก็บได้ในดินตะกอนของอ่าวแคลิฟอร์เนียบริเวณใกล้กับปล่องน้ำร้อนก้นมหาสมุทร โดยนำบางส่วนของสายดีเอ็นเอจากแอสการ์ด อาร์เคีย ซึ่งเป็นส่วนของตัวคั่นกลาง (spacer) ระหว่างรหัสพันธุกรรมที่มักปรากฏซ้ำ ๆ เอามาเปรียบเทียบกับดีเอ็นเอของไวรัสหลายชนิดที่อยู่ในตะกอนก้นสมุทรบริเวณใกล้เคียงกัน
เนื่องจากตัวคั่นกลางในสายดีเอ็นเอของแอสการ์ด อาร์เคีย คือร่องรอยที่ไวรัสยุคโบราณทิ้งไว้เมื่อเกิดการติดเชื้อในอดีต ทำให้ทีมผู้วิจัยสามารถตรวจสอบได้ว่า ไวรัสชนิดใดเป็นที่มาของตัวคั่นกลางเหล่านี้กันแน่ ซึ่งจะเผยถึงกระบวนการที่ไวรัสยุคดึกดำบรรพ์ทำให้แอสการ์ด อาร์เคีย มีวิวัฒนาการ ซึ่งนำไปสู่กำเนิดของเซลล์แบบยูคาริโอต (eukaryote) อันเป็นองค์ประกอบของสิ่งมีชีวิตที่มีความซับซ้อนยิ่งขึ้น
นักวิทยาศาสตร์ใช้ยานดำน้ำ (submersible) สำหรับทะเลลึก เก็บตัวอย่างตะกอนโบราณก้นอ่าวแคลิฟอร์เนีย
ผลปรากฏว่าทีมผู้วิจัยพบไวรัส 6 ชนิด ที่เคยเข้าสู่เซลล์ของแอสการ์ด อาร์เคีย 2 ชนิดมาแล้วในอดีต และได้ตั้งชื่อพวกมันตามชื่อของสัตว์วิเศษในเทพนิยายนอร์ส เช่นหมาป่ายักษ์ "เฟนรีร์" (Fenrir) และมังกร "นิดฮ็อกก์" (Nidhogg)
👉🏾จุลชีพโบราณจำพวกอาร์เคียไม่ใช่แบคทีเรีย แต่เป็นสิ่งมีชีวิตแบบโพรคาริโอต (procaryote) ชนิดหนึ่ง หมายถึงสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวจากยุคหลายพันล้านปีก่อนที่ยังไม่มีนิวเคลียสบรรจุดีเอ็นเอ และยังไม่มีเยื่อหุ้มอวัยวะขนาดเล็กภายในเซลล์
👉🏾อาร์เคียมักจะอาศัยอยู่ตามบริเวณที่มีสภาพแวดล้อมรุนแรง เช่นมีความเค็มจัด ร้อนจัด เป็นกรดเข้มข้น หรือมีสารพิษเช่นมีเทนอยู่ โดยจะปรากฏเป็นสีสันสวยงามบนพื้นรอบบ่อน้ำพุร้อน นาเกลือ หรือเหมืองแร่
ส่วนแอสการ์ด อาร์เคียนั้น เป็นอาร์เคียชนิดล่าสุดที่นักวิทยาศาสตร์ค้นพบเมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมา โดยอยู่ตรงปล่องน้ำร้อนบริเวณรอยแยกของเปลือกโลกที่ก้นมหาสมุทร
ซึ่งเป็นที่อยู่ของ "โลกิ" (Loki) เทพเจ้าในตำนานปรัมปราของวัฒนธรรมนอร์ส (Norse) ทำให้อาร์เคียชนิดนี้และเครือญาติของมันที่ถูกค้นพบในเวลาต่อมา ได้รับการตั้งชื่อตามทวยเทพแห่งแอสการ์ด (Asgard) หรือสวรรค์ของเทพเจ้านอร์สทั้งหมด
ความหมายของคำว่าไวรัส
ไวรัส (อังกฤษ: virus) เป็นเชื้อโรคขนาดเล็กมากจนมองไม่เห็นในกล้องจุลทรรศน์ มีคุณสมบัติถ่ายแบบได้เฉพาะในเซลล์ที่ยังมีชีวิตของสิ่งมีชีวิตเท่านั้น ไวรัสสามารถก่อโรคได้ในสิ่งมีชีวิตทุกชนิด
ตั้งแต่พืช สัตว์ ไปจนถึงจุลินทรีย์ ตลอดจนแบคทีเรียและอาร์เคีย นับตั้งแต่การค้นพบไวรัสยาสูบโดยดมิทรี อีวานอฟสกีในปี 1892 และการค้นพบไวรัสโมเสกยาสูบโดย มาร์ตีนึส ไบเยอริงก์ (Martinus Beijerinck)
ในปี 1898 ปัจจุบันมีการอธิบายไวรัสในรายละเอียดแล้วกว่า 9,000 ชนิด จากไวรัสที่มีอยู่ในสิ่งแวดล้อมนับหลายล้านชนิด ไวรัสพบได้ในแทบทุกระบบนิเวศบนโลก และจัดเป็นสิ่งทางชีววิทยา (biological entity) ที่มีอยู่มากที่สุด วิทยาไวรัสเป็นวิชาที่ศึกษาไวรัส และเป็นสาขาย่อยหนึ่งของวิชาจุลชีววิทยา
